شایع ترین (ولی خوشخیم) ضایعه پلک، شالازیون نام دارد که از تغییر کیستیک یکی از غدد چربی میبومین پلک ایجاد می‌شود و در مواردی نیاز است که با جراحی شالازیون (Chalazion surgery) این توده خارج شود.
دلیل ایجاد شالازیون چیست؟
آیا شالازیون نیاز به جراحی دارد؟
جراحی شالازیون چگونه است؟
جراحی شالازیون چقدر طول می‌کشد؟
مراحل جراحی شالازیون به چه صورت است؟
مراقبت های قبل، حین و بعد از عمل شالازیون چیست؟
عوارض جراحی شالازیون چیست؟
اگر شما هم به دنبال پاسخ های سوالات فوق هستید، با ما همراه باشید تا در این مقاله جراحی شالازیون و تمام نکات این جراحی را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدا نیاز است برای درک بهتر مفاهیم و اطلاعات جراحی شالازیون، آناتومی پلک ها را مروری کوتاه داشته باشیم؛
آناتومی پلک ها
شیار پلکی به فضای بین دو لبه پلک اطلاق می‌شود.
زمانی که چشم بسته است شیار پلکی به صورت یک درز درمی آید و قرنیه کاملاً توسط پلک فوقانی پوشیده می شود.
پلک فوقانی بزرگتر و متحرک تر از پلک تحتانی است.
پلک های فوقانی و تحتانی به یکدیگر رسیده و گوشه های داخلی و خارجی چشم را تشکیل می‌دهند.
پلک ها به وسیله عضله حلقوی چشمی بسته می شوند که توسط عصب7 مغزی عصب دهی می شود.
پلک فوقانی به وسیله عضله بالابرنده باز می شود که توسط عصب 3 مغزی عصب دهی می‌شود.
لایه‌های قدامی پلک شامل پوست، آدنکس چشم (مژه ها و غدد مرتبط)، بافت زیرجلدی، بافت لنفاوی و عضلات می باشند.
ملتحمه یک غشای مخاطی نازک و شفاف است که به دو قسمت پلکی (قسمت درونی پلک را می پوشاند) و حبابی (روی کره چشم را می پوشاند) تقسیم می شود. محل اتصال بین ملتحمه پلکی و حبابی ساک فورنیکال را تشکیل می دهد.
شالازیون چیست؟
شالازیون برآمدگی است که در پلک درست پشت مژه ها ایجاد می شود.
شالازیون زمانی اتفاق می افتد که یک غده میبومین مسدود شود.
غده میبومین ماده ای روغنی تولید می کند که به روان شدن چشم کمک می کند.
شالازیون ممکن است به یک عفونت ویروسی چشم مربوط باشد اما می‌تواند به بیماری‌های چشمی که باعث التهاب می‌شود، مانند بلفاریت و درماتیت سبورئیک (seborrheic dermatitis) نیز مربوط باشد.
هرگز نباید شالازیون را فشار داد یا سعی شود آن را با فشار دادن خارج کرد.
شالازیون خوش خیم است، به این معنی که توده سرطانی نیست.
شالازیون اگر کوچک باشد احتمالاً طی چند روز تا چند هفته خود به خود از بین می رود اما اگر ادامه یابد یا بزرگ باشد و علائمی مانند تاری دید یا سوزش چشم ایجاد کند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. شالازیون در هر دو پلک فوقانی و تحتانی ایجاد می‌شود اما در پلک فوقانی شایع تر است.
تفاوت شالازیون با گل مژه
گاهی اوقات شالازیون را می توان با گل مژه اشتباه گرفت.
تفاوت‌های اصلی این است که شالازیون معمولاً بدون درد است، در حالی که گل مژه حساس‌تر، قرمزتر و به طور کلی علائم بیشتری از التهاب را نشان می‌دهد. همچنین گل مژه معمولاً در لبه پلک قرار دارند، در حالی که شلازیون در پلک و دور از لبه‌ها تشکیل می‌شود.
تکنولوژی جراحی شالازیون
همانطور که گفته شد شالازیون از تغییر کیستیک یکی از غدد چربی میبومین پلک ایجاد می‌شود که در نتیجه این وضعیت، یک تجمع چربی تومور مانند سفتی در پلک ایجاد می‌شود که نیاز به خارج کردن با انجام جراحی دارد.
جهت برداشت تومور پلک (جراحی شالازیون) از تیغ بیستوری، کورت، دیاترمی یا کرایو جهت برداشت بافتی استفاده می‌شود.
تخلیه ی شالازیون توسط چشم پزشک یا جراح متخصص در زمینه جراحی های زیبایی و پلاستیک پلک و اغلب در مطب انجام می شود.
این جراحی با بی حسی موضعی با اپی نفرین در یک داروی بی حسی معمولی انجام می‌شود اما کودکان و بیماران خیلی مضطرب ممکن است به آرامبخش وریدی نیاز داشته باشند (در بعضی موارد برای کودکان و خردسالان نیاز به بیهوش عمومی است).
دسترسی جراحی به اکثر شالازیون ها از سمت ملتحمه سطح Tarsal صورت می‌گیرد اما ممکن است به برش های پوستی یا ترمیم بافت پوستی شکننده نیز نیاز باشد.
مراحل جراحی شالازیون
بیمار پس از ورود به بیمارستان، مطب پزشک یا مرکز جراحی، به قسمت پره آپ (اتاق آماده سازی بیمار قبل از جراحی) هدایت می‌شود.
اگر قرار است بیمار بیهوشی عمومی (جنرال) دریافت کند، به وی لباس مخصوص بیمارستان داده می‌شود و پرستار یک لاین وریدی از رگ بیمار می‌گیرد.
سپس پزشک معاینات نهایی را انجام می‌دهد و توضیح مختصری در مورد مراحل جراحی به بیمار می‌دهد.
سپس بیمار به اتاق عمل منتقل می‌شود.
اگر بیمار کودک باشد، ممکن است به او یک آرام بخش داده شود تا در ابتدا به خواب عمیق فرو رود.
در پاسخ به سوالی که جراحی شالازیون چقدر طول می‌کشد باید گفت جراحی شالازیون حدود 20 تا 45 دقیقه طول می‌کشد که مراحل انجام جراحی با بی حسی موضعی را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم؛
- جراحی با تزریق داروی بی‌حس کننده به پلک در اطراف ناحیه شالازیون شروع می‌شود (ممکن است بیمار در حین تزریق احساس سوزش و کمی ناراحتی داشته باشد).
- در مرحله بعد، جراح از یک کلمپ شالازیون برای باز نگه داشتن پلک در طول عمل استفاده می‌کند.
- سپس بسته به اندازه شالازیون، یک برش کوچک در جلو یا پشت پلک ایجاد می‌کند.
- اگر شالازیون بزرگ باشد، برش به طور کلی در جلوی پلک ایجاد می‌شود.
- سپس از کورت های شالازیون می‌هوفر برای خارج کردن محتویات شالازیون استفاده می‌شود.
- یک سواب پنبه ای روی محل زخم گذاشته می‌شود تا هرگونه خونریزی متوقف شود.
- سپس کلمپ شالازیون برداشته می‌شود و پزشک به محل زخم فشار می‌آورد.
- به طور معمول، محل برش جراحی رها می‌شود تا خود به خود بهبود یابد اما اگر یک شالازیون بزرگ برداشته شود، جراح ممکن است محل برش را بخیه بزند (با نخ های بخیه قابل جذب).
- ممکن است پانسمان فشاری انجام شود.
- محتویات شالازیون خارج شده ممکن است به پاتولوژی فرستاده شود، به خصوص اگر شالازیون برای مدت طولانی داخل پلک بیمار وجود داشت یا عود کننده باشد. پاتولوژیست محتویات را بررسی می‌کند تا سرطان های بالقوه پلک را شناسایی کند و رد یا تایید سرطان کند.
- اگر بیمار تحت بی حسی موضعی جراحی شده باشد به زودی مرخص می‌شود اما بیمارانی که بیهوشی عمومی دریافت کردند به ریکاوری منتقل می‌شوند.
در جدول زیر به معرفی دو ابزار جراحی پر کاربرد در جراحی شالازیون پرداختیم؛
| کورت‌های شالازیون می‌هوفر Meuhoeffer chalazion curettes | کلمپ شالازیون Chalazion clamp |
| دارای دسته صاف و نوک کوچک، تیز و قاشقی شکل. اندازه نوک آن‌ها از 1 تا 3/5 میلی متر موجود می‌باشد. | دارای دو صفحه؛ یکی صاف و دیگری سوراخ دار به همراه پیچ ثابت کننده کلمپ. در دو نوع دسمارس (برای پلک فوقانی ) و هانت (برای پلک تحتانی). |
| جهت خارج کردن محتویات شالازیون کاربرد دارد (با تراشیدن بافت). | برگرداندن پلک جهت اکسپوز شالازیون و همچنین خاصیت هموستازی اطراف کیست. |
اطلاعات عمل شالازیون
در جدول این قسمت به اطلاعات کلی، مختصر و مفید جراحی شالازیون میپردازیم؛
| موارد جراحی | اطلاعات جراحی شالازیون |
| هدف جراحی شالازیون | خارج کردن توده به منظور رفع علائم بیماری |
| اندیکاسیون جراحی شالازیون | شالازيون ها اغلب مشكل ساز نيستند. علامت معمول یک توده کوچک است که بر روی پلک ایجاد می شود. گاهی اوقات باعث درد خفیف یا تحريك چشم می‌شود. به ندرت، عفونی می شود. سپس متورم تر، قرمز و دردناک می شود. تاثيري بر بينايي ندارد، گرچه گاهی اوقات آنقدر بزرگ مي‌شود كه به كره چشم فشار آورده و بینایی را كم مي‌كند. یک شالازیون بزرگ می‌تواند از طریق فشار بر روی قرنیه باعث آستیگماتیسم شود. اگر مشکل ساز شود و خود به خود خوب نشود، می‌توان آن را با یک جراحی کوچک برداشت. |
| عوارض جراحی شالازیون | جراحی شالازیون یک جراحی ایمن است و به ندرت عوارض آن اتفاق می‌افتد. عوارض احتمالی شامل عفونت، خونریزی و عود مجدد است. در مواردی ممکن است عوارض بیهوشی عمومی، بریدگی یا فرورفتگی پلک، پلک ها و مژه های نافرم و یا غیر طبیعی (تریکیازیس)، ریزش مژه، آسیب چشم، جای زخم پلک وجود داشته باشد. |
| بیهوشی جراحی شالازیون | این جراحی با بی حسی موضعی انجام می‌شود و بیهوشی عمومی در بعضی موارد خاص برای کودکان انجام می‌شود. |
| مدت زمان عمل شالازیون | حدودا بین 20 تا 45 دقیقه |
| مدت زمان بهبودی | انتظار می‌رود که بهبودی حدود یک هفته طول بکشد، اگرچه بسته به مکان و اندازه شالازیون، زمان ممکن است کمی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر باشد. |
| ست جراحی شالازیون | برای این جراحی از ست ابزار جراحی شالازیون که شامل کورت های شالازیون کوچک تا بزرگ، کلمپ های شالازیون هانت و دسمارس در اندازه های بزرگ و کوچک، دسته بیستوری، سوزنگیر چشمی (معمولا باراکوئر)، فورسپس های بیشاپ و تایینگ، قیچی چشمی و … است، استفاده می‌شود. |
مراقبت های جراحی شالازیون
- بیماران احتمالا می توانند داروهای معمول خود را در روز جراحی شالازیون مصرف کنند اما برخی استثناهایی وجود دارد، از جمله داروهایی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). قبل از جراحی باید تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید.
- پس از برداشتن پانسمان، ممکن است متوجه ترشحات رقیق خونی بر روی پانسمان یا در داخل چشم شوید که این امر طبیعی است و جای نگرانی ندارد. معمولاً این ترشحات ظرف یک تا دو روز برطرف می‌شود.
- همچنین پس از انجام جراحی در محل عمل، کبودی و تورم ایجاد می‌شود که این امر نیز طبیعی است. کبودی معمولاً ظرف 10 روز تا دو هفته برطرف خواهد شد (برای کمک به کاهش کبودی، به بیمار آموزش داده می‌شود که اجسام سنگین تا مدتی بلند نکند و یا ممکن است کمپرس سرد تجویز شود).
- بعد از برداشت یک ضایعه بدخیم پلک، می‌توان روش های مختلفی از جمله zپلاستی، فلپ های اسلیدینگ از بافت های اطراف و استفاده از فلپ های با ضخامت کامل یا نا کامل از پلک طرف مقابل جهت بستن نقص ایجاد شده، استفاده کرد.
- اجتناب از استفاده لنزهای چشمی، دست زدن به چشم ها و استفاده از آرایش چشمی برای جلوگیری از عفونت پلک.
- احتمال تجویز تایلنول (استامینوفن) برای هرگونه درد و ناراحتی پلک.
کلیپ جراحی شالازیون
منابع (references)
سایت verywellhealth، کتاب تکنیک های اتاق عمل بری و کهن، کتاب مراقبت های جراحی الکساندر و کتاب آناتومی گری
مقاله های مرتبط با جراحی شالازیون
جهت مشاهده اطلاعات هر جراحی بر روی تصویر مرتبط کلیک فرمایید.
